Behandelingen reumatoïde artritis (RA)
Op deze pagina vind je informatie over de geneesmiddelen die worden ingezet bij reumatoïde artritis en de volgorde die daarbij meestal wordt aangehouden. Dit overzicht is bedoeld als extra inzicht in jouw mogelijkheden en kun je gebruiken bij je beslissingen over je behandeling en in de gesprekken met je arts.
Naast medicijnen zijn er ook andere dingen die onderdeel van je behandeling kunnen zijn, zoals fysiotherapie, leefstijladvies (bewegen, niet-roken, gezonde voeding, etc) of psychologische ondersteuning. Bespreek met je arts wat jou zou kunnen helpen.
Behandel stappenplan reumatoïde artritis
Stap 1
Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs)
Wat is het?
Algemene pijnstillers, zoals paracetamol, verminderen de pijn maar helpen niet tegen de ontstekingen. Ontstekingsremmende pijnstillers, zoals NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen), worden veel gebruikt bij de behandeling van reumatoïde artritis (RA). NSAID’s verminderen zowel de pijn als de ontstekingen. Ibuprofen, diclofenac, naproxen, celecoxib en etoricoxib zijn NSAID’s die voor reumatoïde artritis gebruikt worden.
Hoe dien je het toe?
Ibuprofen is beschikbaar in de vorm van tabletten, capsules, capsules gevuld met vloeistof (liquid caps), korrels en drank, deze worden allemaal via de mond (oraal) ingenomen. Diclofenac en naproxen zijn beschikbaar als tabletten, die worden via de mond (oraal) ingenomen, en als zetpil voor rectale toediening.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Klassieke NSAIDs | COX-2 selectieve NSAIDs | ||
---|---|---|---|
Stofnaam | Merknaam (onder andere) | Stofnaam | Merknaam (onder andere) |
Ibuprofen | Advil® Brufen® Livsane® Nurofen® Spidifen® Cataflam® Voltaren K® |
Celecoxib | Celebrex® |
Naproxen | Aleve® | Etoricoxib | Arcoxia® |
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Stap 2
Conventionele synthetische DMARD’s
Wat is het?
DMARD’s (disease-modifying antirheumatic drugs) onderdrukken de afweerreactie van je lichaam waardoor de gewrichtsontstekingen kunnen verminderen, ook wel immunosuppressiva genoemd. Dat merk je aan het afnemen van de pijn, zwelling en stijfheid van je gewrichten. De klassieke DMARD’s, ook wel conventionele synthetische DMARD’s (csDMARD’s), verschillen van elkaar in werking, in bijwerkingen en hoe snel er verbetering optreedt.
Methotrexaat, sulfasalazine, leflunomide, hydroxychloroquine, azathioprine, ciclosporine en goud zijn allen csDMARD’s. De overeenkomst tussen deze medicijnen is dat ze gericht zijn op het onderdrukken van het afweersysteem, maar ze doen dat elk op een specifieke manier. Door het onderdrukken van het afweersysteem, neemt de activiteit van de ontsteking af.
Bespreek met je arts wat je belangrijk vindt en welk middel het best bij je past.
Hoe dien je het toe?
Sulfalazine, leflunomide, hydroxychloroquine en azathioprine zijn beschikbaar in de vorm van tabletten. Deze neem je via de mond in. Ciclosporine en methotrexaat zijn beschikbaar in de vorm van een concentraat voor infuus en tabletten. Goud is beschikbaar in de vorm van een injectie. Het concentraat wordt in het ziekenhuis door middel van een infuus (intraveneus) of injectie toegediend en tabletten neem je via de mond in.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Conventionele systemische DMARDs | ||
---|---|---|
Stofnaam | Merknaam (onder andere) | |
Azathioprine |
Azafalk® Imuran® |
|
Ciclosporine |
Neoral® Sandimmune® Plaquenil® |
|
Leflunomide | Arava® | |
Methotrexaat |
Ebetrex® Emthexate® Injexate® Metoject® |
|
Sulfalazine | Salazopyrine® |
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Stap 3
Biologicals en JAK-remmers
Wat is het?
Als de klassieke geneesmiddelen, csDMARD’s, onvoldoende effect hebben of bijwerkingen veroorzaken kan de reumatoloog biologisch geneesmiddel (bDMARD’s, biological disease-modifying antirheumatic drugs) of een JAK-remmer (tsDMARD’s, targeted synthetische DMARD’s) voorschrijven. Biologische geneesmiddelen worden al langer voorgeschreven, daarom worden biologische medicijnen meestal als eerste gegeven.
Als het eerste biologische medicijn niet goed werkt of te veel bijwerkingen geeft, is het advies van je reumatoloog meestal om een ander biologisch medicijn of een JAK-remmer te proberen.
Biologicals (Biologische DMARDs)
Biologische DMARD’s (bDMARD’s), ook wel biologicals genoemd, worden via een biotechnologische weg gemaakt. Dat betekent dat deze medicijnen met behulp van levende organismen of cellen worden gemaakt. Dit in tegenstelling tot ‘klassieke’ medicijnen, csDMARD’s, welke worden gemaakt door het samenvoegen van chemische stoffen.
Een behandeling met biologische medicijnen onderdrukt het afweersysteem. Er zijn verschillende soorten biologische medicijnen die allemaal het afweersysteem onderdrukken, maar aangrijpen op verschillende eiwitten in het ontstekingsproces. Deze verschillende eiwitten kunnen allemaal een rol spelen in het ontstekingsproces en de geneesmiddelen werken dan ook verschillend.
Anti-TNF therapie onderdrukt de ontsteking stimulerende stof TNF-alfa. Dit is een lichaamseigen eiwit dat een rol speelt bij het ontstaan van ontstekingen.
Interleukines zijn eiwitten die een rol spelen bij ontstekingen. Interleukine-remmers kunnen zich binden aan deze eiwitten en remmen daardoor hun werking. Er zijn verschillende interleukines die een rol spelen bij RA waaronder IL-1 en IL-6. Remming van deze eiwitten heeft als gevolg dat het ontstekingsproces en het afweersysteem geremd wordt.
B- en T-cel remmers remmen de B- en T-cellen, die een belangrijke rol spelen bij het ontstekingsproces. Door die twee type cellen te remmen, wordt de ontstekingsreactie onderdrukt.
Tegenwoordig zijn er ook zogenaamde biosimilars op de markt voor de behandeling van RA. Een biosimilar lijkt op een origineel biologisch geneesmiddel (het biologisch referentiegeneesmiddel), maar is niet in alle opzichten hetzelfde en is dan ook geen kopie daarvan. Elk biologisch geneesmiddel heeft namelijk unieke eigenschappen. Bovendien verschillen productieprocessen per fabrikant.
Je arts zal je informeren of je het origineel of een biosimilar krijgt toegediend.
JAK-remmers (Targeted synthetic DMARD’s)
JAK-remmers zijn synthetische (nagemaakte stof) DMARD’s, ook wel tsDMARD’s (targeted synthetic DMARD’s). JAK-remmers zijn medicijnen die de activiteit van bepaalde enzymen (genaamd januskinasen (JAK)) in lichaamscellen remmen. Deze enzymen zijn onder andere betrokken bij ontstekingen en immuunreacties. Door deze JAK's te remmen kan het ontstekingsproces worden geremd.
Hoe dien je het toe?
Biologicals zijn beschikbaar in de vorm van prikpen, injectie of een infuus. De injectievloeistof wordt thuis door middel van een injectiepen zelf toegediend en het infuus wordt in het ziekenhuis toegediend.
JAK-remmers komen in de vorm van een tablet, deze wordt via de mond (oraal) ingenomen.
De aanbevolen dosering verschilt per geneesmiddel en wordt door je arts vastgesteld en voorgeschreven. Gebruik altijd de dosering die je arts heeft voorgeschreven en nooit meer of minder.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Anti-TNF | ||
---|---|---|
Stofnaam | Origineel | Biosimilar |
Adalimumab | Humira® |
Amgevita® Hulio® Hukyndra® Hyrimoz® Idacio® Imraldi® Yuflima® |
Certolizumab pegol | Cimzia® | |
Etanercept | Enbrel® |
Benepali® Erelzi® |
Golimumab | Simponi® | |
Infliximab | Remicade® |
Flixabi® Inflectra® Remsima® Zessly® |
B- en T-cel remmers | ||
Stofnaam | Origineel | Biosimilar |
Abatacept | Orencia® | |
Rituximab | Mabthera® |
Truxima® Rixathon® Ruxience® |
Interleukine-remmers | ||
Stofnaam | Origineel | Biosimilar |
Anakinra (IL-1 remmer) | Kineret® | |
Sarilumab (IL-6 remmer) | Kevzara® | |
Tocilizumab (IL-6 remmer) | RoActemra® | |
JAK-remmers | ||
Stofnaam | Origineel | |
Baricitinib | Olumiant® | |
Filgotinib | Jyseleca® | |
Tofacitinib | Xeljanz® | |
Upadacitnib | Rinvoq® |
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Jouw behandeldoelen bij RA
Bepaalt RA je leven of bepaal jij hoe je met RA leeft? RA is onvoorspelbaar en het verloop verschilt per persoon. Het is daarom belangrijk om te bedenken wat jij uit je behandeling wil halen en wat jouw wensen zijn. Bespreek dit met je reumatoloog, zodat de behandeling wordt afgestemd op jouw persoonlijke doelen. Je arts kijkt ook naar het verminderen van je klachten en ontstekingen. Zo kun je het maximale uit je behandeling halen.
Meer over jouw behandeldoelen bij RAHaal het maximale uit je behandeling
Het kan lastig zijn om over RA te praten. Hoe beïnvloedt de ziekte jouw leven? En hoe verwoord je wat je wil en wat jouw doelen zijn? Je weet ook niet altijd precies wat de mogelijkheden zijn. Het is daarom handig om meer inzicht te krijgen in jouw klachten en duidelijk te communiceren met je arts wat voor jou belangrijk is. Die kan dan samen met jou bepalen welke behandeling het beste bij jou past om jouw doelen te bereiken.
Vul de gesprekshulp in